Ιστορία της ανασκαφής
Το 1928 το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με πρωτοβουλία του τότε Πρύτανη και καθηγητή Γεωργίου Σωτηριάδη ξεκίνησε έρευνες στο Δίον με στόχο τον εντοπισμό του γνωστού από τις γραπτές πηγές ιερού του Ολυμπίου Διός. Κατά την πρώτη ανασκαφική περίοδο (1928-1931) έγιναν δοκιμαστικές τομές στην περιοχή της αγοράς και αποκαλύφθηκαν η παλαιοχριστιανική βασιλική της πόλης, ένας μακεδονικός τάφος, τμήμα του κεντρικού δρόμου και δύο πύλες του τείχους.
Μετά από διακοπή τριών δεκαετιών οι έρευνες ξεκίνησαν ξανά από τον καθηγητή κλασικής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Γεώργιο Μπακαλάκη. Η ανασκαφή απέκτησε έκτοτε, εκτός από ερευνητικό, και εκπαιδευτικό χαρακτήρα με τη συμμετοχή φοιτητών. Κατά τη δεύτερη αυτή περίοδο ανασκαφών (1963-1972) αποκαλύφθηκε μεγάλο μέρος του νότιου οχυρωματικού περιβόλου της πόλης και τμήμα του ρωμαϊκού θεάτρου. Παράλληλα, ο καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Στυλιανός Πελεκανίδης συνέχισε (1963-1965) την έρευνα στην αποκαλυφθείσα από τον Γεώργιο Σωτηριάδη παλαιοχριστιανική βασιλική.
Το 1973 τη διεύθυνση της πανεπιστημιακής ανασκαφής ανέλαβε ο καθηγητής Δημήτριος Παντερμαλής εγκαινιάζοντας μια νέα περίοδο συστηματικών ανασκαφών, οι οποίες έκαναν γνωστή την ιστορία του Δίου στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Στις νέες ανασκαφές συμμετείχαν οι καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Α. Μέντζος, Σ. Πινγιάτογλου, Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, Γ. Καραδέδος, οι οποίοι διερεύνησαν επί σειρά ετών μεγάλους ανασκαφικούς τομείς. Σημαντικό έργο προσέφεραν οι αρχαιολόγοι Κ. Βαστέλη, Μ. Ιατρού, Ε. Μπενάκη, Μ. Ζαμπελάκη, Ι. Βασιλειάδου.
Από το 2008 έως το 2019 την ευθύνη του ανασκαφικού και ερευνητικού έργου είχε η ομότιμη σήμερα καθηγήτρια του Τομέα Αρχαιολογίας Σεμέλη Πινγιάτογλου. Από το 2020 τη διεύθυνση της Πανεπιστημιακής ανασκαφής στο Δίον έχει αναλάβει η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τομέα Αρχαιολογίας Ελένη Παπαγιάννη. Ανεκτίμητη παραμένει όλα αυτά τα χρόνια η συνεισφορά των μόνιμων συνεργατών της ανασκαφής Κ. Βαστέλη και Μ. Ιατρού που εξακολουθούν να υποστηρίζουν ποικιλοτρόπως το έργο της πανεπιστημιακής ανασκαφής.